طبيعت شوخي جالبي را براي غارنوردان ايراني تدارك ديده و يكي از بزرگترين دهانه‌هاي غارهاي ايران را در گودالي پنهان كرده كه براي ديدن قطر 100متري آن بايد به فاصله اي كمتر از بيست متري اش برسيد! غار رودافشان كه در 103 كيلومتري شمال شرقي تهران و در رشته كوه‌هاي البرز قرار گرفته است، طوري لا به لاي صخره ها پنهان شده كه پيدا كردن آن در اثر اتفاق و شانس ممكن نيست.

اين غار در دهكده رود افشان شهرستان دماوند و در كوهستان البرز مركزي قرار گرفته است و تالارهاي آن پوشيده از مواد آهكي است كه به صورت قنديل‌هايي از سقف غار آويزان شده اند. و البته چاله‌هايي كه آبي زلال را از دل صخره‌هاي سنگي بيرون مي دهند.

براي دسترسي به اين غار بهترين راه گذشتن از جاده فيروزكوه است كه بعد از گذر از دو راهي دماوند در محلي بنام سيدآباد به جاده فرعي آسفالته‌اي برخواهيد خورد كه پس از طي حدود نيم ساعت رانندگي يا دو ساعت پياده روي،  به روستاي رودافشان مي‌رسيد. از اين روستا پس از حدود 15 تا 20 دقيقه كوه‌پيمايي ساده در طول مسير غار كه البته داراي شيب زيادي هم هست، به دهانه غار خواهيد رسيد كه درون قيف بزرگي به قطر 100 متر جا خوش كرده و تنها از لبه همين قيف دهانه غار ديده خواهد شد!

در برخي منابع گفته شده كه در گذشته دهانه فعلي غار پشت تيغه سنگي بزرگي قرار داشته كه حدود 35 هزار سال قبل بر اثر وقوع آتشفشان در كوه دماوند شكسته شده و با ايجاد شكاف عميقي دهانه غار ظاهر شده و بعدها بر اثر فرسايش آب وسيع تر شده است. دهانه غار بسيار وسيع و فرم آن قوسي شكل است، طول آن 40 متر و ارتفاع آن به 12 متر مي رسد.

در طول مسير از پلي كه بر رودخانه دلي‌چاي قرار دارد بايد عبور كرد، سرچشمه اين رودخانه درياچه‌هاي تار و هوير است كه حاصل ذوب يخچال‌هاي قره داغ (در خط‌الراس اصلي البرز) به شمار مي آيند. بطور كلي مدت زمان طي مسير از تهران تا روستاي رودافشان با اتومبيل حدود 2 ساعت است كه تمام طول مسير آن داراي جاده آسفالته است.

تالار اول غار رودافشان

دهانه اين غار كه بعد از غار ايوب و غار اسپهبد خورشيد، سومين دهانه بزرگ در غارهاي ايران است كه بعد از عبور از آن بلافاصله وارد اولين تالار غار مي‌شويد كه از بزرگترين تالارها در غارهاي ايران است. اين تالار عظيم تاقديس بزرگي است كه به علت استحكامي كه لايه‌هاي آن دارد هيچ نشاني از شكستگي يا سنگ‌هاي سست در آن ديده نمي‌شود. اين تالار به اندازه‌اي بزرگ است كه مي‌توان يك آمفي تئاتر بزرگ در آن برپا كرد!

شايد علت وسعت اين تالار فرسايش آب رودخانه دلي چاي در كنار فرايند غارزايي باشد؛ بدين ترتيب كه هزاران سال قبل كه دره رودافشان عمق فعلي را نداشت، رودخانه دلي چاي و يا شاخه‌اي از آن با دهانه غار رودافشان هم سطح بوده و آب رودخانه وارد دالان‌ها مي‌گرديد و لايه‌هاي سست را در مسير خود تخريب مي‌كرد. تعدادي ايوان كه از سنگچين ساخته شده‌اند و همچنين مقداري خرده سفال در انتهاي اين تالار وجود دارد. اين تالار فاقد تزئينات آهكي است.

تالار دوم غار رودافشان

بعد از تالار اول، تالار دوم قرار دارد. بين تالار اول و دوم ديوار سنگچيني واقع شده كه طول آن 8 متر و پهناي آن 1.5 متر است و در حال حاضر قسمتي از اين ديوار تخريب شده و درگاهي به عرض 2 متر بوجود آورده كه مدخل تالار دوم را تشكيل داده است. در اين ناحيه تاقديس كوچكي با ارتفاع 8 متر قرار دارد كه ابتداي تالار دوم است. تالار دوم داراي تاقديس به ابعاد 50 در 60 متر و ارتفاع 20 متر است. در ديواره اين تالار يك شكاف بزرگ به چشم مي‌خورد. اين تالار نيز فاقد تزئينات آهكي است.

تالار سوم غار رودافشان

ابعاد اين تالار 40 در 50 و ارتفاع آن 15 متر است. در اين تالار تزئينات آهكي فراوان است كه در روي سقف و ديوار اين تالار چكنده هاي گل كلمي و نخودي ديده مي‌شود، تمام تالار پوشيده از چكيده‌هاي مخروطي دانه انگوري مي‌باشد. در طرف راست تالار دالاني به طول 10 متر وجود دارد كه به اتاقي منتهي مي‌شود، ديوارها و سقف اين اتاق با تزئينات خوشه انگوري، گل كلمي، ستون‌هاي سنگي و آبشار سنگ پوشيده شده است، اين اتاق داراي دهانه ديگري است كه به انتهاي تالار سوم مي‌رسد.

انتهاي تالار سوم راهرويي به عرض 2 متر و ارتفاع 6 متر بوده كه پس از طي 50 متر، استالاگميت بزرگي ديده مي‌شود. پس از حدود 20 متر بلندترين چكيده غار به بلندي 12 متر ديده مي‌شود. در اينجا چكنده‌هاي نيزه‌اي نيز ديده مي‌شوند.

معبد آناهيتا

با عبور از يك ورودي، پس از طي دالاني در دنباله مسير به عميق‌ترين ناحيه غار نسبت به دهانه غار مي‌رسيد كه 150 متر پايين‌تر از دهانه غار است. پس از آن توسط يك نردبان آهني كه جهت سهولت غارنوردي تعبيه شده است به دالاني با ارتفاع 3 متر مي‌رسيد كه در انتهاي آن حوضچه آبي وجود دارد كه ستوني سنگي در ميان آن قرار دارد. اين محل تالار آناهيتا نام دارد كه پس از آن تاقديسي به پهناي 15 تا 20 متر وجود دارد. در ادامه مسير پس از طي 150 متر به دالان 10 متري مي‌رسيد كه اينجا انتهاي غار است. محل انتهايي غار 50 متر پايين تر از دهانه غار است.